Aile Rehberi

Pediatrik sağlığın temel başlıklarında uluslararası referanslara dayanan kısa özetleri derledik. Bu bilgiler yol göstericidir; çocuğunuzun bireysel gereksinimleri için lütfen muayene randevusu planlayın.

Aşılar

Doğumdan itibaren Hepatit B ile başlayan ve ergenliğe kadar uzanan dozlar tablo halinde aşağıda listelenmiştir.
Risk gruplarında meningokok, influenza, RSV monoklonal antikorları, HPV ve COVID-19 aşıları bireysel değerlendirme ile programa eklenir.
2024 güncellemesi ile RSV için nirsevimab (monoklonal antikor) ve Mpox (maymun çiçeği) aşısı risk grupları için listeye eklenmiştir.
Geciken dozlarda hızlandırılmış (catch-up) şemalar uygulanarak bağışıklık koruması sürdürülür.

Kaynak: CDC Advisory Committee on Immunization Practices (ACIP) — Recommended Immunization Schedule for Children and Adolescents Aged 18 Years or Younger, United States, 2024 (MMWR Vol. 73, No. 1, Ocak 2024) ve T.C. Sağlık Bakanlığı 2024 Ulusal Aşı Takvimi

Beslenme

İlk 6 ay münhasıran anne sütü önerilir; 6. aydan itibaren demir ve çinko içeriği yüksek tamamlayıcı besinlere geçilir.
Günlük hayvansal kaynaklı besinler (et, balık, yumurta), meyve ve sebzeler tüketilmelidir. Duyarlı beslenme (responsive feeding) yaklaşımı çocuğun gelişimini destekler.
İnek sütü 12. aydan önce önerilmez; D vitamini ve demir desteği düzenli takip edilir.
Okul çağı çocuklarında sebze-meyve tüketimi günde en az 5 porsiyon olacak şekilde planlanır.

Kaynak: WHO Guideline for Complementary Feeding of Infants and Young Children 6–23 Months of Age (2023) ve American Academy of Pediatrics (AAP) — Newborn and Infant Nutrition, 2024

Uyku Düzeni

Bebekler (4-12 ay): 12-16 saat (gündüz uykuları dahil)
Küçük çocuklar (1-2 yaş): 11-14 saat (gündüz uykuları dahil)
Okul öncesi (3-5 yaş): 10-13 saat (gündüz uykuları dahil)
Okul çağı (6-12 yaş): 9-12 saat
Ergenler (13-18 yaş): 8-10 saat
Yatmadan en az 60 dakika önce ekran maruziyeti durdurulmalı, düşük ışıklı ortam tercih edilmelidir.
Düzenli yatma-kalkma saatleri ve rahatlatıcı gece rutini uyku kalitesini artırır.

Kaynak: American Academy of Sleep Medicine (AASM) — Recommended Amount of Sleep for Pediatric Populations: A Consensus Statement (Journal of Clinical Sleep Medicine, 2016) — American Academy of Pediatrics tarafından onaylanmıştır

Hijyen

Eller sabun ve su ile en az 20 saniye yıkanmalı (ıslat, köpürt, ovala, durula, kurula). Özellikle tuvalet kullanımı sonrası, yemek öncesi, okul dönüşü, dışarıda oynadıktan sonra ve öksürme/aksırma sonrası yapılmalıdır.
El dezenfektanları en az %60 alkol içermeli ve altı yaş altı çocuklarda yetişkin gözetiminde kullanılmalıdır. Sabun ve su ile yıkama her zaman tercih edilir.
Oyuncaklar ve sık temas edilen yüzeyler haftalık dezenfekte edilmeli, hastalık dönemlerinde sıklık artırılmalıdır.
Çocuklara öksürürken dirsek içi kullanımı ve kağıt mendil gibi temel hijyen davranışları öğretilmelidir.

Kaynak: CDC Clean Hands — About Hand Hygiene in Schools and Early Care and Education Settings, About Handwashing, Hand Sanitizer Guidelines and Recommendations (2024 güncellemesi)

Fiziksel Aktivite

3-5 yaş arası çocuklar gün içinde toplam 180 dakika (3 saat) aktif oyuna katılmalıdır.
5-17 yaş grubundaki çocuk ve ergenler günde ortalama en az 60 dakika orta-şiddetli aerobik aktivite yapmalıdır.
Haftada en az 3 gün şiddetli aerobik aktivite ile kas ve kemik güçlendirici egzersizler eklenmelidir.
Hareketsiz kalma süresi, özellikle eğlence amaçlı ekran süresi sınırlandırılmalıdır.
Ailece yapılan aktiviteler ve güvenli ortamlar motivasyonu artırır.

Kaynak: WHO Guidelines on Physical Activity and Sedentary Behaviour (2020) ve CDC Physical Activity Guidelines for Children and Adolescents, 2024

Takip Notları

Rehberler en güncel sürümleriyle düzenli olarak gözden geçirilir; değişiklikler ailelerle paylaşılır.
Dozu yaklaşan aşı ve vitamin hatırlatmaları için SMS/e-posta bildirim sistemi mevcuttur.
Bireysel sorularınız için randevu esnasında paylaşılacak dijital not defterini kullanabilirsiniz.

2024 Ulusal Çocuk Aşı Takvimi Özeti
Yaş / Zaman	Ulusal Takvim Aşıları	Ek Önerilen Aşılar	Not
Doğum	Hepatit B (1. doz)	K vitamini i.m. (tek doz)	Bebek 2.000 g altındaysa Hep B dozu 1. aya ertelenir.
1. Ay	Hepatit B (2. doz)	—	Doz aralığı en az 4 hafta olmalıdır.
2. Ay	DaBT-IPA-Hib (1. doz) KPA (Pnömokok) (1. doz) BCG (tek doz) Rotavirüs — şema başlangıcı	Meningokok B/ACWY (risk grubunda) RSV antikorları (prematüre / kronik hastalık)	Rotavirüs için ilk doz 15 haftadan önce uygulanmalıdır.
4. Ay	DaBT-IPA-Hib (2. doz) KPA (2. doz) Rotavirüs (2. doz)	Meningokok B ek doz (risk grubunda)	Rotavirüs şeması 2 veya 3 dozlu aşıya göre tamamlanır.
6. Ay	DaBT-IPA-Hib (3. doz) KPA (3. doz) Hepatit B (3. doz) OPA (Oral Polio) (1. doz)	Rotavirüs (3. doz, gerekiyorsa) Mevsimsel influenza (risk grubunda yıllık)	Hep B son dozu bir önceki dozdan en az 8 hafta sonra uygulanır.
12. Ay	KKK (1. doz) KPA Rapel Su Çiçeği (1. doz)	Meningokok ACWY (tek doz, risk grubunda)	KKK ve Su Çiçeği aynı gün uygulanabilir.
18. Ay	DaBT-IPA-Hib Rapel OPA (2. doz) Hepatit A (1. doz)	Su Çiçeği (2. doz, bağışıklığı güçlendirmek için)	Hepatit A iki doz arasında en az 6 ay bırakılmalıdır.
24. Ay	Hepatit A (2. doz)	—	İkinci doz tamamlandığında Hep A koruması uzun dönemlidir.
4-6 Yaş	DaBT-IPA (rapel) OPA (pekiştirme dozu) KKK (2. doz)	Su Çiçeği rapel (eksikse)	Okul öncesi taramalarla birlikte uygulanır.
9-14 Yaş	Td (Tetanos + Difteri rapel, 10 yılda bir)	HPV (2 doz, 0-6 ay şeması) Meningokok ACWY/B (risk grubunda) Yıllık influenza	HPV aşılaması ergenlik öncesi dönemde bağışıklığı güçlendirir.
15 Yaş ve Üzeri	Td/Tdap her 10 yılda bir	HPV (3 doz şeması) Su Çiçeği / Hepatit B eksik doz tamamlama	Eksik dozlar için hızlandırılmış catch-up şemaları uygulanır.

Tabloda yer alan aşılar Sağlık Bakanlığı Ulusal Takvimi baz alınarak listelenmiştir. Risk grupları için ek dozlar hekiminiz tarafından kişiselleştirilmelidir.

Aile Rehberi

Aşılar

Beslenme

Uyku Düzeni

Hijyen

Fiziksel Aktivite

Takip Notları

Rehberleri çocuğunuza uyarlamak için randevu planlayın